Impact op brussen
Impact op brussen
De situatie waarin broers en zussen van zorgintensieve kinderen opgroeien is gewoon én bijzonder. Broers en zussen van zorgintensieve kinderen worden ook wel brussen genoemd.
Positieve kanten
Kinderen die opgroeien met een broer of zus die extra zorg nodig heeft kunnen hier veel kracht uit halen. Zij zeggen zelf bijvoorbeeld dat ze veel meer open staan voor mensen die ‘anders’ zijn. Ook kunnen ze meer genieten van kleine dingen. Brussen vertellen dat ze sneller zelfstandig en volwassen zijn geworden. Ze weten vaak beter hoe ze goed voor anderen kunnen zorgen.
Kans op problemen
Brussen moeten met alle verantwoordelijkheden die zij hebben leren om nee te zeggen. Als zij dit niet doen, hebben zijn namelijk meer kans op problemen dan andere broers en zussen. Denk bijvoorbeeld aan:
- zich eenzaam voelen;
- het lastig vinden om hun eigen ruimte in te nemen;
- moeite hebben met grenzen stellen;
- problemen op school;
- moeite hebben met vriendschappen.
Soms ontstaan er ernstige problemen zoals een depressie, een eetstoornis, of een dwangneurose.
Gevoelens van broers en zussen
Ook broers en zussen kunnen boos of verdrietig zijn over de beperking, ziekte of stoornis. Misschien hadden zij een bepaald beeld van hun broer of zus. Iemand om mee te spelen, een potje mee te voetballen. Brussen kunnen het lastig vinden als hun broer of zus er anders uitziet of zich anders gedraagt. Ze kunnen zich voor de handicap schamen. Broers en zussen gaan, net als ouders, door een rouwproces.
Je kind laat lang niet altijd merken dat hij of zij het moeilijk vindt om in een zorgintensief gezin op te groeien. Kinderen vinden bijvoorbeeld dat zij niet boos mogen zijn op zichzelf. Hun broer of zus kan er ook niets aan doen. Vaak willen ze jou als ouder niet lastig vallen, want jij hebt het al zwaar genoeg. En waarom zouden dan hun ‘kleine problemen’ belangrijk genoeg zijn?
Signalen dat er meer aan de hand is
Je kunt aan verschillende klachten en gedragingen zien dat er meer aan de hand is. Let bijvoorbeeld op:
- lichamelijke klachten als buikpijn, hoofdpijn of bedplassen;
- weinig (goede) vriendschappen;
- problemen op school;
- een terugval in de ontwikkeling;
- woedebuien en opstandig gedrag;
- experimenteergedrag bij pubers rond seks, drank en drugs.
Het is goed om op dit soort signalen te letten en met je kind te blijven praten. Plan hier een moment voor in. Een goed moment kan zijn als je samen met iets bezig bent: onderweg in de auto of tijdens het samen spelen. Op die manier hoeft je kind jou ook niet perse aan te kijken, dit maakt het praten soms makkelijker. Het helpt brussen als ze weten dat ze boos kunnen zijn op de ziekte, handicap of stoornis, en tegelijkertijd toch van hun broer of zus kunnen houden.
Voor jou
- Kinderwens
- Zwanger
- Ben ik zwanger?
- Gezondheid en voeding
- Gezondheid
- Voeding
- Veiligheid
- Ziek tijdens de zwangerschap
- Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
- Cytomegalie virus (CMV)
- De vijfde ziekte
- Ernstig hoge bloeddruk
- Heftige stemmingswisselingen
- Hoge bloeddruk
- Listeria en toxoplasmose
- Mola-zwangerschap
- Pre-eclampsie en HELLP-syndroom
- Prenatale depressie
- Rodehond
- Soa en zwangerschap
- Trombose
- Waterpokken
- Zwangerschapsdiabetes
- Vakantie
- Genotmiddelen
- Onderzoeken tijdens de zwangerschap
- Zwangerschapsonderzoeken
- Kans op kind met een aandoening
- Echo
- Pretecho
- 13- en 20-wekenecho
- Waarom een 20-wekenecho?
- Hoe verloopt een 20 wekenecho?
- Bloedonderzoek
- Rhesus
- Soatest
- Screening op down-, edwards- en patausyndroom
- Wat is downsyndroom?
- Kiezen voor een screening
- Uitslag screening downsyndroom
- Lichamelijk onderzoek
- Vervolgonderzoek
- Vlokkentest
- Vruchtwaterpunctie
- Slecht nieuws
- De verloskundige
- Tijdens de zwangerschap
- Lichamelijke veranderingen en klachten
- Veranderingen tijdens zwangerschap
- Angst voor de bevalling
- Bandenpijn
- Bekkenklachten
- Benen
- Bloedarmoede
- Bloedneus en bloedend tandvlees
- Borsten
- Brandend maagzuur
- Buik
- Buikpijn
- Duizeligheid en hartkloppingen
- Haargroei en puistjes
- Harde buiken en rugpijn
- Jeuk
- Kortademigheid
- Kramp
- Misselijkheid en braken
- Spataderen en aambeien
- Stress
- Angst tijdens zwangerschap
- Striae
- Tintelende en slapende handen
- Vaak plassen en urineverlies
- Vaginaal bloedverlies
- Veranderde smaak- en eetbehoefte
- Vermoeidheid en stemmingswisselingen
- Versterkte vaginale afscheiding
- Verstopping
- Vocht vasthouden
- Voorweeën
- Wisselend humeur
- Zwangerschapsmasker
- Veranderingen in je gezin
- Lichamelijke veranderingen en klachten
- Ontwikkeling van de baby
- Meerlingzwangerschap
- Voorbereiding geboorte
- Bevalling
- Ongewenst zwanger
- De baby overlijdt
- Baby
- Kraamtijd
- Voeding
- Borstvoeding
- Borstvoeding geven
- Kiezen voor borstvoeding
- Hoe werkt borstvoeding?
- De baby aanleggen
- De eerste dagen
- Borstvoeding houdingen
- Het aantal voedingen
- Gaat borstvoeding geven goed?
- Als borstvoeding geven niet goed gaat
- Clustervoeden en regeldagen
- Twee kinderen aan de borst
- Nachtvoedingen
- Problemen met de tepels
- Stuwing
- Borstontsteking
- Stoppen met borstvoeding
- Gezond leven als je borstvoeding geeft
- Kolven
- Flesvoeding
- Vaste voeding
- Overgevoelig voor voedsel
- Borstvoeding
- Gezondheid en veiligheid
- Jeugdgezondheidszorg
- Digitaal dossier JGZ
- Vaccineren
- Ziekten en aandoeningen
- Allergieën
- Amandelen
- Apneu
- Piepende ademhaling
- Berg
- Bijoor
- Eczeem
- Epilepsie
- Gordelroos
- Griep
- Hazenlip
- Hepatitis B
- Herpes
- Hersenvliesontsteking
- Heupdysplasie
- HiB-ziekten
- Hiv en aids
- Krentenbaard
- Meningokokken
- Mond- en voetzeer
- Navelbreuk
- Oorontsteking
- Open rug
- Pseudo-kroep
- RS-virus (RSV)
- Roodvonk
- Shaken baby syndroom
- Spruw
- Vijfde ziekte
- Waterhoofd
- Waterpokken
- Worminfecties
- Wratten
- Zesde ziekte
- Ziekte van Lyme
- Klachten en verschijnselen
- Aardbeienvlek
- Aften
- Bloed in de luier
- Bloedarmoede
- Buikpijn
- Darmkrampjes
- Diarree
- Harde ontlasting
- Hartruis
- Hik
- Koorts
- Koortslip
- Kort tongriempje
- Luieruitslag
- Mongolenvlek
- Ondertemperatuur
- Ooievaarsbeet
- Oorpijn
- Opgezette lymfeklieren
- Reflux en ruminatie
- Spugen
- Traanoogje
- Vaginale afscheiding
- Verkoudheid
- Vieze oogjes
- Wijnvlek
- Veilig in het verkeer
- Veiligheid in en om het huis
- Afscheid nemen van je baby
- Ontwikkeling
- Gedrag
- Verzorging
- Spelen
- Opvoeden
- Media
- Vakantie en vrije tijd
- Peuter
- Opvoeden
- Ontwikkeling
- Gedrag
- Media
- Voeding
- Gezondheid
- Jeugdgezondheidszorg
- Digitaal dossier JGZ
- Vaccineren
- Ziekten en aandoeningen
- Ziekenhuisopname
- Allergieën
- Amandelen
- Apneu
- Piepende ademhaling
- Blaasontsteking
- Bloedarmoede
- Diabetes
- Eczeem
- Epilepsie
- Gordelroos
- Griep
- Hazenlip
- Hepatitis B
- Herpes
- Hersenvliesontsteking
- HiB-ziekten
- Hiv en aids
- Hoofdluis
- Hooikoorts
- Huidvlekken
- Krentenbaard
- Mond- en voetzeer
- Navelbreuk
- Meningokokken
- Oorontsteking
- Open rug
- Pseudo-kroep
- RS-virus (RSV)
- Roodvonk
- Scoliose
- Trommelvliesbuisjes
- Vijfde ziekte
- Waterpokken
- Worminfecties
- Wratten
- Ziekte van Lyme
- Ziekte van Pfeiffer
- Zwemmerseczeem
- Klachten en verschijnselen
- Psychische gezondheid
- Besnijdenis
- Veiligheid
- Verzorging
- School
- Spelen
- Sport en beweging
- Vakantie en vrije tijd
- Basisschoolkind
- Opvoeden
- Opvoedtips
- Positief opvoeden
- Opvoeden zonder geweld
- Opvoedingsondersteuning
- Apart zetten
- Belonen
- Consequent zijn
- Delen
- Grenzen stellen
- Meehelpen in het huishouden
- Negeren
- Omgaan met gevoelens
- Protest
- Regels opstellen
- Rust, reinheid en regelmaat
- Ruzie
- Straffen
- Verbieden
- Financiële opvoeding
- Sparen
- Zakgeld
- Sinterklaas
- Gedrag
- Media
- Mediaopvoeding
- Mediagebruik
- Mediagebruik 4 – 6 jaar
- Mediagebruik 6 – 9 jaar
- Mediagebruik 9 – 12 jaar
- Adviezen mediagebruik kinderen
- Hulpmiddelen media
- Geschikte media kinderen
- Virtual Reality
- Vloggers en vloggen
- Online reclame
- Foto’s op internet
- Foto’s van je kind op school
- Geweld in games
- Gameverslaving kinderen
- Tips beeldschermgebruik
- Veiligheid online
- Voeding
- Gezondheid
- Jeugdgezondheidszorg
- Digitaal dossier JGZ
- Vaccineren
- Ziekten en aandoeningen
- Ziekenhuisopname
- Allergieën
- Apneu
- Astma
- Blaasontsteking
- Bloedarmoede
- Coronavirus
- Diabetes
- Eczeem
- Epilepsie
- Gordelroos
- Griep
- Hart- en vaatziekten
- Hazenlip
- Herpes
- Hersenvliesontsteking
- HiB-ziekten
- Hiv en aids
- Hoofdluis
- Hooikoorts
- Huidvlekken
- Kinderziektes
- Krentenbaard
- Meningokokken
- Mond- en voetzeer
- Navelbreuk
- Oorontsteking
- Open rug
- Pseudo-kroep
- Scoliose
- Trommelvliesbuisjes
- Waterpokken
- Worminfecties
- Wratten
- Ziekte van Lyme
- Knieklachten
- Ziekte van Pfeiffer
- Zwemmerseczeem
- Klachten en verschijnselen
- Psychische gezondheid
- Veiligheid
- Ontwikkeling
- Motoriek
- Zintuigen
- Plassen en poepen
- Lichamelijke ontwikkeling
- Veranderend lichaam en (pre)puberteit
- Geslachtsontwikkeling
- Seksuele opvoeding 4-6 jaar
- Seksuele opvoeding 6-9 jaar
- Seksuele opvoeding 9-12 jaar
- Seksuele ontwikkeling 4-6 jaar
- Seksuele ontwikkeling 6-9 jaar
- Seksuele ontwikkeling 10-12 jaar
- Lichaamshaar
- Menstruatie
- Maandverband en tampons
- Zaadlozing
- Seksuele oriëntatie
- Genderidentiteit en transgender
- Jongensbesnijdenis
- Meisjesbesnijdenis
- Sociaal-emotionele ontwikkeling
- Verstandelijke ontwikkeling
- Vrienden
- Spraak- en taalontwikkeling
- School
- Verzorging en uiterlijk
- Vrije tijd en vakantie
- Sport en beweging
- Opvoeden
- Puber
- Gedrag
- Opvoeden
- Media
- Vrije tijd
- Voeding
- Gezondheid
- Digitaal dossier JGZ
- Jeugdgezondheidszorg
- Verzorging en uiterlijk
- Depressie
- Eetstoornissen
- Psychische gezondheid
- Soa’s
- Ziekten en aandoeningen
- Acne
- Allergieën
- Apneu
- Astma
- Blaasontsteking
- Bloedarmoede
- Candida
- Diabetes
- Eczeem
- Epilepsie
- Gordelroos
- Griep
- Hart- en vaatziekten
- Hazenlip
- Herpes
- Hersenvliesontsteking
- HiB-ziekten
- Hoofdluis
- Hooikoorts
- Huidvlekken
- Meningokokken
- Oorontsteking
- Scoliose
- Trommelvliesbuisjes
- Worminfecties
- Wratten
- Ziekte van Lyme
- Knieklachten
- Ziekte van Pfeiffer
- Zwemmerseczeem
- Klachten en verschijnselen
- Vaccinaties
- Veilig in het verkeer
- Genotmiddelen
- Ontwikkeling
- Lichamelijke ontwikkeling
- Seksuele ontwikkeling
- Sociaal-emotionele ontwikkeling
- Temperament
- Puberteit
- Sociale vaardigheden
- Emotionele ontwikkeling
- Zelfbeeld
- Negatief zelfbeeld
- Zelfvertrouwen
- Verlegenheid
- Onzekerheid
- Zelfstandig worden
- Weerbaarheid
- Bang
- Stress
- Faalangst
- Faalangst herkennen
- Faalangstig kind helpen
- Verliefdheid en seks
- Schaamte
- Verdriet
- Rouwverwerking bij overlijden
- Verstandelijke ontwikkeling
- Vrienden
- Spraak- en taalontwikkeling
- School
- Sport en beweging
- Wonen en werken
- Jongvolwassene
- Ongewenst gedrag
- Ontwikkeling
- Gezondheid
- Opvoeden
- Voeding
- Genotmiddelen
- Veilig in het verkeer
- Vrije tijd
- School en studie
- Wonen en werken
- Geldzaken
- Ouderschap
- Ik als ouder
- Relatie en gezin
- Problemen in het gezin
- Scheiden en kinderen
- Werk en kinderen
- Geld en kinderen
- Je kind beschermen
- Zorgintensieve gezinnen